Almanya Tedarik Zinciri Özen Yükümlülügü Kanunu ve Avrupa Direktifi
Prof. Dr. Mehmet KÖKSAL

Gerek “Alman Tedarik Zincirleri Özen Yükümlülüğü Kanunu” (LkSG) gerek “Şirketlerin Sürdürülebilirlikle İlgili Özen Yükümlülükleri Hakkında (AB) 2019/1937 Sayılı Direktifi ile AB 2023/2859 Sayılı Direktifi Tadil Eden Direktif” (CSDDD) küresel ticaretin yoğunlaşması ve bazı ülkelerde BM, İLO ve OECD standartların altında düzenlemelere maruz kalarak çalışılıyor olmasını ana eksenlerine koyarak şirketlere, insan hakları ve çevresel risklere ilişkin yükümlülükler getirmiştir.

Her iki mevzuat da kendisine iş görülen sorumlu şirketlerin tedarikçilerini yükümlülüklerin yerine getirilmesi bakımından kapsam içine almıştır. Üzerinde önemle durulması gereken konu, tedarikçiler bakımından mevzuatta öngörülen eşik değerlerin uygulanmayacağıdır. Kanunun kapsamına giren bir sorumlu şirketin tedarikçisi olmak, yükümlülükleri yerine getirmek için yeterli olacaktır. Gerçek kişi veya tüzel kişi olmak, bir veya yüzlerce çalışanı olmak arasında tedarikçiler bakımından fark yoktur. Almanya’da 5.200, Avrupa Birliğinde binlerce şirketten herhangi birisiyle ticaret yapan Türk tedarikçileri Kanun ve Direktifte yazılı olan yükümlükleri yerine getirmek zorunda kalacaklardır. Bu yükümlülüklerin başlıcaları, risk yönetimi oluşturulması, risk analizi yapılması, ilkesel bildirge hazırlanması ve şikâyet mekanizması oluşturulmasıdır.

Her iki mevzuat, şirketlerin yönetimin kadroları bakımından yapılması gerekenlerin, çalışanlar bakımından da haklarının ne olduğunun ve nasıl kullanılacağının bilinmesinin yolunun eğitim olduğunu belirtikten sonra, eğitimi bir yükümlülük olarak düzenlemiştir.

Tüm bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi Türk tedarikçi şirketlerden de talep edilecektir. Bu konuda duyarlı olunması ve gerekliliklerin sorumlu şirketler ve/veya yetkili kuruluşlar tarafından talep edilmeden yerine getirilmesi, Türk şirketlerinin uluslararası ticarette rekabet gücünü artıracak, diğer tedarikçilere göre onların bir adım öne çıkmasını sağlayacaktır. Ayrıca, kendilerine iş görülen şirketlerin, tedarik sözleşmelerinde yükümlülükler bakımından yapmak istedikleri muhtemel değişiklik talepleri de bu tür eğitimler sayesinde daha sağlıklı değerlendirilebilecektir. Sözleşme değişiklik taleplerinin makul ve kabul edilebilir olup olmadığını ancak haklarımızı bildiğimiz zaman anlayabiliriz.   

Bu programımızda hangi tedarikçilerin hangi yükümlülükler altında olabileceği ve bunların nasıl yerine getirileceği hakkında şirket yöneticilerine uyarlanmış, farkındalık yaratmaya yönelik kısa bir eğitim vereceğiz. Bu eğitimlerin daha kapsamlı olarak, şirket yöneticilerine ve çalışanlarına ve hatta alt tedarikçilerin çalışanlarına verilmesinin bir gereklilik olduğu gerçeğini de unutmamak lazımdır.